Toen mijn grootvader Ernst Edelstein in het voorjaar van 1941 in Amsterdam zijn Praagse neef Jacob ontmoette had hij zijn dringende advies inmiddels opgevolgd: “Niet melden voor de Jodenregistratie!” Mijn oom Jacob had hem dit enkele maanden daarvoor op het hart gedrukt. Jacob kon het weten want als voorzitter van de vooroorlogse Joodse gemeenschap in Praag, kende hij inmiddels het klappen van de ‘nazi-zweep’. Tsjechië was sinds 1939 bezet door Duitsland en dit land maakte dus ruim voordat Nederland aan de beurt was, kennis met anti-Joodse maatregelen.

Jacob Edelstein werd algauw voorzitter van de Joodse Raad van Praag en het doel van zijn bezoek aan Amsterdam was om de nog onervaren raadsvoorzitters Abraham Asscher en David Cohen te instrueren hoe een Joodse raad te leiden. Maar het duo Asscher en Cohen wimpelde alle adviezen van de Praagse heren af. Dit was immers Nederland en geen Tsjechië en het zou dus allemaal wel meevallen. Verbijsterd over zoveel naïviteit hielden mijn oom Edelstein en Friedmann een laatste, dringend pleidooi: werk nooit mee aan transporten naar het Oosten. De rest is geschiedenis.

Gelukkig had mijn grootvader wel geluisterd en waren hij en mijn vader opeens niet meer Joods, althans administratief niet. Maar betekende dit ook dat het gehele gezin veilig was?

Alfred Edelstein is de kleinzoon van Ernst en is journalist en documentairemaker. In de loop der jaren heeft hij vele familiegeschiedenissen ontrafeld en gevisualiseerd en recent onderzocht hij de zijne. Een waar monnikenwerk want ook in zijn familie heerste permanent stilzwijgen over de gebeurtenissen van ’40-’45. De opbrengst is een bijna ongelooflijk maar waargebeurd verhaal over angst, weerstand, lef en een wonderbaarlijke metamorfose van fout naar goed.