In 'Vijf vragen aan' willen wij jou laten kennismaken met onze gastsprekers. Wat beweegt hen om hun verhaal te delen en wat zijn hun obstakels en bijzondere momenten die zij tegenkomen?

Ditmaal spreek ik met Lucienne Aster, een vrouw die haar verhaal met zoveel passie en openheid deelt, in zowel haar gastlessen als in gesprekken zoals deze. Lucienne heeft een bijzondere achtergrond die haar kijk op de wereld ongetwijfeld heeft gevormd. Ze groeide op met een Joodse moeder en een staatloze Duitse vader, die tijdens de Tweede Wereldoorlog dienst moest nemen in de Wehrmacht. Dit heeft haar opvoeding gekleurd, en hoewel haar jeugd allesbehalve makkelijk was, heeft ze haar ervaringen altijd met veerkracht en wijsheid benaderd. Het is dan ook bijzonder om met Lucienne in gesprek te gaan – elke keer weer. Ik ben dan ook ontzettend blij dat zij vandaag de tijd neemt om deze vijf vragen te beantwoorden.

Waarom wil jij jouw verhaal delen?

“De aanleiding was eigenlijk mijn boek Oorlog aan tafel. Ik werd via-via gevraagd of ik dit verhaal wilde vertellen voor de klas. Nou, dat leek me wel heel leuk als verlengde daarvan. Dus daarop heb ik ja gezegd. Ik dacht dat ik mijn verhaal kon voorlezen, maar dat is dus niet zo. Het is een echt storytelling.

Maar waarom ik het zo graag wil, is dat het belangrijk is dat kinderen, jongeren en jongvolwassenen het échte verhaal over de Tweede Wereldoorlog horen. En niet alleen maar jaartallen en algemene kennis kennen. Door een echt verhaal, en dat krijg ik ook terug, begrijpen ze wat oorlog met mensen doet. Ze snappen ook wat het met mij doet, terwijl ik de oorlog zelf niet heb meegemaakt. Maar dat ik het wel beleefd heb, omdat ik met twee getraumatiseerde ouders ben opgegroeid.”

Wat is voor jou de grootste uitdaging als gastspreker?

“Het was al een uitdaging om voor de klas te staan! Dat had ik nog nooit gedaan. Maar ik vind het eigenlijk fantastisch om te doen.

Maar zo waren er meer uitdagingen. Ik moest vrij worden, losser worden in het vertellen van mijn verhaal. Dat heeft wel even geduurd. Je bent in het begin bang dat je wat vergeet of dat je op het verkeerde moment iets zegt. Maar op een gegeven moment ging ik mij het verhaal eigen maken.

En zo blijf ik het een uitdaging vinden om een gesprek met de kinderen te krijgen over hoe zo’n oorlog ontstaat, maar ook om te praten over discriminatie en om het dus dichterbij te halen. Gebeurt zoiets als polarisatie en uitsluiting in je eigen omgeving en zie je dat? Maar het loopt altijd goed en dat is ook waarom ik de gastles geef.”

Welke ervaring zal jou altijd bijblijven?

“Een meisje in een van de klassen zei een keer “Dat u dit allemaal zomaar kunt vertellen, dat zijn zulke vreselijke dingen, ik zou de hele tijd moeten huilen.” Dat was heel schattig, zij vond het heel knap wat ik deed. En dat blijft je natuurlijk wel bij.

In het begin [van het geven van de gastlessen] vertelde ik dat mijn moeder een einde aan haar leven heeft gemaakt. Maar ik merkte dat het zo heftig overkwam dat ik het, in overleg met mijn coach, eruit heb gehaald. Toen ik het nog wel vertelde, vertelde een meisje mij, toen ze mij naar de deur bracht, dat haar vader twee maanden geleden zelfmoord had gepleegd. Dat kwam binnen. Ik heb toen nog een hele tijd met haar staan praten. Dat is iets dat me altijd bij zal blijven. Het is goed om hulp te vragen en erover te praten. En dat heb je echt nodig. En ik kan het weten, ik heb er ook heel lang mee gelopen voordat ík dat heb gedaan.”

Wat heb je over jezelf geleerd tijdens het traject bij Na de Oorlog?

“Ten eerste dat ik het heel bijzonder vind om voor een klas te staan. En dat ik dat dus ook kan. Een deel van de bevestiging daarvan is dat het heel stil is in de klas. Zo vertelde een leerling mij een keer dat het nog nooit zo stil was geweest. En de leerkracht bevestigde dat. Daarnaast krijg ik vaak de vraag of ik het jaar daarop weer kom om m’n gastles te geven. Er zijn scholen waar ik nu voor het derde jaar kom!

Je leert daarbij ook om je verhaal aan te passen op de situatie van dat moment. Zoals het latere verhaal over mijn moeder. Nu vertel ik het niet meer. Als ze er écht naar vragen, dan vertel ik het zeker. Als ze vragen of mijn moeder nog leeft, vertel ik dat ze nu 101 jaar zou zijn geweest. En dat dat helaas niet zo is. Maar als ze doorvragen en vragen hoe oud ze is geworden, vertel ik wel dat ze maar 46 jaar is geworden en het niet heeft kunnen verwerken. En zelf besloten heeft om uit het leven te stappen.”

Wat is het mooiste advies dat jij ooit hebt gekregen?

“Dat is om echt door te gaan met de gastlessen en het nagesprek dat wordt gevoerd in de klas.”