In 'Vijf vragen aan' willen wij jou laten kennismaken met onze gastsprekers. Wat beweegt hen om hun verhaal te delen en wat zijn hun obstakels en bijzondere momenten die zij tegenkomen?

Peter neemt je tijdens zijn gastles mee naar het verhaal van zijn tante Jo (19) en haar nichtje Hanna (3). Wanneer Hanna’s ouders en oma uit Amsterdam worden gedeporteerd, besluit zij voor haar nichtje Hanna te zorgen. Nadat ze zijn verraden, moeten Jo en Hanna mee naar de Hollandsche Schouwburg om te worden gedeporteerd. Jo weet te ontsnappen. Ze gaat naar de crèche aan de overkant, waar Hanna naartoe werd gebracht. Met gevaar voor eigen leven smeekt zij Walter Süskind om haar nichtje te redden, waarin hij slaagt. Hanna wordt door het studentenverzet meegesmokkeld, in de onderduik ondergebracht en overleeft zo de oorlog.

Waarom wil jij jouw verhaal delen?

"Er vinden veel antidemocratische en extreme ontwikkelingen plaats. Neem Trump die in Amerika de macht kon grijpen of Orbán in Hongarije. Maar ook in Nederland komt in de hoek van extreem rechtse partijen regelmatig een bruine walm boven drijven. Een ander gevaar is dat door social media en Artificial Intelligence propaganda, desinformatie en doortrapte haatcampagnes nóg sneller kunnen worden verspreid. Als gastspreker wil ik jongeren bewustmaken van wat er in het verleden is gebeurd en de link leggen met de toekomst. Je hoopt een zaadje planten dat later tot wasdom komt. Een les die ik in elk geval aan jongeren wil meegeven, is om de regie van hun eigen leven te pakken en zelfstandig na te denken. Niet klakkeloos achter iemand of een groep aanlopen…"

"Je wilt een zaadje planten en hoopt dat dit later tot wasdom komt."

Wat is voor jou de grootste uitdaging gedurende dit traject?

“Het is voor mij belangrijk om mijn familieverhaal niet alleen te koppelen aan het Jodendom: het is een universeel verhaal. Dat vind ik best een uitdaging om over te brengen. Daarom probeer ik jongeren te prikkelen. Hoe kon het gebeuren dat een groot deel van het Duitse volk, dat eigenlijk een hoogstaande cultuur had, dacht dat Joden ‘ratten’ zijn? Ligt dat aan ‘de Duitsers’ of zit dat in de mens? Als voorbeelden haal ik de latere genocides in Joegoslavië, Cambodja en Rwanda aan. Factoren zoals economische ontevredenheid en een geoliede propagandamachine spelen bij het ontstaan van een massaslachting vaak een rol. Maar alles begint bij uitsluiting van mensen, of dit nu gaat om religie, ras of seksualiteit. Dus ook in de klas.”

Welke ervaring van dit proces zal jou altijd bijblijven?

“Onlangs gaf ik een gastles over de Tweede Wereldoorlog op een Islamitische school. Vooraf was ik benieuwd of ik met mijn verhaal wel voldoende aansluiting kon vinden. Niets bleek minder waar te zijn. Ik werd zeer open en gastvrij ontvangen, de kinderen waren goed voorbereid en oprecht geïnteresseerd. Ze stelden na afloop van mijn verhaal veel boeiende vragen. Eigenlijk werd ik gewoon even onderuit geschopt en geconfronteerd met mijn eigen vooroordelen.”

"Als je kinderen weet te raken, dan staan ze het meeste open”

Wat heb je over jezelf geleerd tijdens het traject bij Na de Oorlog?

“Dat ik me bewust moet blijven van mijn eigen vooroordelen. Vaak ben je geneigd om je eigen cultuur te zien als bepalend. Hierdoor ga je vooral met mensen om uit je eigen cultuur of die daar dichtbij staan. Door open te staan voor anderen kun je onderzoeken of jouw aannames eigenlijk wel kloppen. En dan word je vaak aangenaam verrast. Blijf dus nieuwsgierig naar elkaar!”

Wat is het mooiste advies dat jij ooit hebt gekregen?

“Uit de boeken van Krishnamurti heb ik de nodige levenslessen opgedaan. De belangrijkste is: neem de regie over je leven door je eigen weg te volgen. Als mensen hebben we innerlijk een muur van zekerheden om ons heen gebouwd met behulp van godsdienstige, politieke en persoonlijke voorstellingen. Volgens Krishnamurti is dit ook de oorzaak van onze problemen, omdat ze verdeeldheid zaaien tussen mensen onderling. Onze kijk op het leven wordt bepaald door de ideeën die in ons innerlijk verankerd liggen. Daarom blijf ik kritisch kijken naar mezelf: wat zie ik, wat voel ik en wat neem ik waar?”