Dit zongen de boerenknechten vrolijk als ze van het land afkwamen. Het is niet verrassend dat mijn Joodse moeder Marcelle even later halsoverkop naar een nieuw onderduikadres moet zoeken. Maar ook het volgende adres was niet zo veilig...

Als de oorlog begint, is mijn moeder 26 jaar en werkt op het ministerie van Binnenlandse Zaken. Ze krijgt al heel snel te maken met het naziregime: ze vult 3 Joodse grootouders in en wordt na het inleveren van deze ‘ariërverklaring’ direct ontslagen.  Niet lang daarna moet de hele familie een Jodenster dragen en na lang wikken en wegen besluiten zij om te gaan onderduiken. Daarbij wordt mijn moeder de gehele oorlog geholpen door haar niet-Joodse verloofde Melle om verschillende onderduikadressen te vinden. Toch hij trouwt niet met haar, ook al zou dat de beste oplossing zijn. Gemengd gehuwden hoefden immers niet op transport!

Mijn grootouders en mijn moeder overleven de oorlog. Dat geldt niet voor haar lievelingsnicht Germaine. Zij weigert een Jodenster te dragen en wordt opgepakt door de nazi's om in Auschwitz te worden vermoord.

Na de oorlog probeert mijn moeder zo goed en zo kwaad weer te integreren, maar de ontvangst van Joden was op zijn zachts gezegd niet altijd even hartelijk.

Welke opties had mijn moeder eigenlijk? Liegen over je afkomst? Trouwen met een niet-Jood? Onderduiken of vluchten? Dilemma’s waarover ik graag  over in gesprek ga met leerlingen.

Deze gastles wordt mede mogelijk gemaakt door de Tobias en Nettie van Blankenstein Stichting, Maison de Bonneterie, Joods Leven Den Haag, het Ministerie van OC&W, VSBfonds en Vfonds